Katolicka Nauka Społeczna

Pojęcie katolickiej nauki społecznej odnosi się przede wszystkim do katolickiej (a szerzej chrześcijańskiej) etyki społecznej, ponieważ formułuje ona normy i oceny społeczno-etyczne. Nie jest ona jednak wyłącznie komentarzem do nauczania społecznego Kościoła, choć do niego nawiązuje, rozwija je i traktuje co najmniej jako kryterium negatywne swych ustaleń. Jako etyka podejmuje pytania o powinności i wartości moralne w życiu społecznym. Odwołując się do argumentów rozumowych, wskazuje moralne reguły postępowania dla osób – uczestników życia społecznego, dążących do realizacji dobra wspólnego. Jej przedmiotem są zarówno powinności osoby względem grupy, jak i porządek strukturalny instytucji i systemów społecznych. W celu uzyskania odpowiedzi na pytania etyczne katolicka nauka społeczna korzysta również z badań innych nauk: socjologii, psychologii, ekonomii, politologii, prawa, historii. W aspekcie filozoficznym katolicka nauka społeczna stoi na gruncie ontologicznego obiektywizmu. W swej deontologicznej wersji głosi on realne istnienie ugruntowanej w naturze człowieka powinności, w wersji aksjologicznej uznaje zaś, że integralną częścią składową rzeczywistości społecznej są wartości obiektywne. Naturalną prawdę o człowieku określa także w relacji do Boga. Ostatecznych racji faktów społecznych szuka zatem w chrześcijańskim Objawieniu. Elementy poznania naturalnego i oświeconego wiarą odwołują się do wspólnej podstawy ontologicznej: jest nią społeczna natura człowieka lub, podkreślając wymiar aksjologiczny, godność osoby ludzkiej. Katolicka nauka społeczna wypracowuje zasady społeczne: personalizmu, dobra wspólnego, solidarności, pomocniczości, partycypacji. Funkcję zasad społecznych pełnią też wartości podstawowe, jak: prawda, sprawiedliwość, miłość, wolność, na których z kolei opierają się prawa człowieka. Rzeczywistość empiryczna zostaje skonfrontowana z tymi zasadami, wartościami, celami i normami. Są one punktami orientacyjnymi czy drogowskazami dla bardziej szczegółowych, indywidualnych i dla czynnych politycznie chrześcijan, a tym samym nie podlegają partyjno-politycznemu zawłaszczeniu.